Στην Καθημερινή της Κυριακής δίαβασα μια πραγματικά απίστευτη συνέντευξη του αξιόλογου συνθέτη Θ.Μικρούτσικου.
Από την αρχή ακόμα του κειμένου καταλαβαίνουμε περί τίνος πρόκειται:
Σε μια κοινωνία βάρβαρου καπιταλισμού, που αντικατέστησε το Εμείς με το Εγώ, τα ΜΜΕ και κυρίως ο ηλεκτρονικός Τύπος -που λειτουργεί σαν ενοποιητικό στοιχείο του κρατικού ιδεολογικού μηχανισμού- πριμοδοτεί επί 24ώρου βάσεως το ευτελές - life style τραγούδι, αφού αυτό συμβάλλει στην εμπέδωση του τρόπου ζωής που απαιτεί η σύγχρονη καπιταλιστική κοινωνία, αποσιωπώντας κυριολεκτικά το έντεχνο νεοελληνικό τραγούδι
Ανάμεσα στα γνωστά δεινά που προκαλεί ο καπιταλισμός, ο κύριος Μικρούτσικος προσθέτει ακόμα ένα:
Η σύγχρονη καπιταλιστική κοινωνία είναι αυτό που εμποδίζει τον μέσο έλληνα να ακούει Μπαχ, πόσο μάλλον Αλκίνοο Ιωαννίδη.
Είναι σαφές ότι τα τραγούδια της Αρβανιτάκη και του Τσακνή απειλούν το καπιταλιστικό οικοδόμημα στην χώρα μας ( στην οποία το 40% των οικονομικά ενεργών πολιτών είναι μόνιμοι δημόσιοι υπάλληλοι και το 20% αγρότες).
Σωστά λοιπόν ο ηλεκτρονικός τύπος αποσιωπά το έντεχνο (που, δεδομένων των συνθηκών, πιο σωστά θα έπρεπε να αποκαλούμε «νεο-αντάρτικο» ) και προωθεί την Καλομοίρα, εντείνοντας έτσι την ένταξη της χώρας μας στην καπιταλιστική δύση και οδηγώντας τα κέρδη των ελλήνων μεγαλοκαπιταλιστών ( που μόνο ο Μικρούτσικος ξέρει τι παράγουν, δεδομένου ότι η Ελλάδα εισάγει τα πάντα εκτός από φρούτα και λαχανικά) σε δυσθεώρητα ύψη.
Αυτός είναι ο λόγος άλλωστε που οι έντεχνοι ούτε διεθνή καρριέρα μπορούν να κάνουν: είναι σαφές πώς αν ο Παντελής Θαλασσινός γινοταν φίρμα στις ΗΠΑ, ο λαός εκεί θα έβγαινε στους δρόμους με αίτημα να μετατραπεί η χώρα σε κομμουνιστική.
Προφανώς ο Μικρούτσικος δεν σκέφτηκε ότι εκτός από τον καπιταλισμό, μπορεί να υπάρχει και άλλη ερμηνεία της αδιαφορίας του κόσμου για το έντεχνο:
Το γεγονός ότι το έντεχνο δεν έχει τίποτα να πει και να προσφέρει στον σύγχρονο έλληνα.
Αυτό δεν έχει να κάνει με έλλειψη ταλέντου (δεν θα αμφισβητήσω αυτό που λέει ο Μικρούτσικος, ότι οι νέοι τραγουδοποιοί έχουν ταλέντο), έχει να κάνει με έλλειψη επαφής με την σύγχρονη πραγματικότητα.
Οι περισσότεροι του έντεχνου δεν έχουν τα θεωρητικά εργαλεία να ερμηνεύσουν τον σημερινό κόσμο και την κοινωνία.Περιορίζονται στην περιγραφή αόριστων συναισθημάτων σε ψευδοποιητικό λόγο που δεν έχει τίποτα να ουσιαστικό να πει.
Ιδεολογικά το έντεχνο (αλλά και ο Μικρούτσικος) βρίσκονται στην Γερμανία και την Γαλλία (κυρίως) της δεκαετίας του ’60.Δεν έχουν παρακολουθήσει την εξέλιξη των ιδεών από τότε, με συνέπεια να μην καταλαβαίνουν τον σημερινό κόσμο.Οι περισσότεροι φαίνεται να πιστεύουν ότι τα γραπτά του Αντόρνο και του Σαρτρ περιγράφουν αιώνιες αλήθειες (σαν τις Ουπανισάδες) και ακόμα και αν μετά από 500 χρόνια η ανθρωπότητα ζει σε αποικίες στον Άρη, ο Μαρκούζε είναι αυτός στον οποίο θα βρούμε το ερμηνευτικό κλειδί των κοινωνιών αυτών.
Δεν έχουν κατανοήσει τον ρόλο των νέων τεχνολογιών (γι’αυτό τις φοβούνται), ούτε είναι εξοικειωμένοι με την παγκοσμιοποίηση (αμφιβάλλω αν οι περισσότεροι από αυτούς γνωρίζουν μια ξένη γλώσσα τόσο καλά, ώστε να διαβάσουν σοβαρά άρθρα στον ξένο τύπο).Χωρίς να το καταλαβαίνουν, ο λόγος τους (όταν δεν είναι εφηβικού επιπέδου στίχοι για την «απώλεια και τον χωρισμό») είναι αντίστοιχος του ξέρεις πόσο έχει πάει το κολοκυθάκι, Πάνο Σόμπολε; Δηλαδή επιμένουν στο φαινόμενο – και κυρίως την γκρίνια γι’αυτό – χωρίς να είναι σε θέση να το εντάξουν στον συνολικό «πίνακα» και να το ερμηνεύσουν λογικά, με συνέπεια να καταλήγουν σε εντελώς απλοϊκά και αφελή σχήματα, τα οποία αναγκαστικά καταφεύγουν στην υπερβολή ( «για όλα φταίει ο καπιταλισμός» - τον οποίο μάλιστα δεν ορίζουν ) και την καταστροφολογία ( « θα καταρρεύσει ο πολιτισμός/θα πάθουμε καρκίνο» ) για να καλύψουν την ένδεια επιχειρημάτων και στοιχείων.
Τυπικό παράδειγμα, η φράση του Μικρούτσικου:
Στα μέσα της δεκαετίας του ’90 αρχίζει να διαφαίνεται μια κρίση που διαπερνά καθέτως την ελληνική (αλλά και την ευρωπαϊκή) κοινωνία, η οποία σήμερα έχει βαθύνει τόσο πολύ ώστε να μιλάμε για μια άλλη κοινωνική πραγματικότητα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να υποστούν ρωγμές και να οδηγούνται σε κατάρρευση τμήματα του εποικοδομήματος όπως είναι η τέχνη και ο πολιτισμός.
Αυτή η φράση είναι πολύ πιο κοντά στον τηλεοπτικό λόγο, απ’όσο ο εμπνευστής της νομίζει.Διότι που αλλού θεωρούνται αποδεκτές αστείες βαρύγδουπες καταστροφολογίες ( καταρρέει ο πολιτισμός όχι μόνο στην ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη!!! ) ;
Πού αλλού γίνεται συνέχεια λόγος για «βαθεία κρίση» ; (πολύ θα ήθελα να μάθω ποια εποχή δεν περνούσε κρίση ...)
Η φράση αυτή αφορά το Εγώ και όχι το Εμείς – αυτό που καταλαβαίνω είναι ότι ο συγγραφέας αποκαλεί «κατάρρευση του πολιτισμού» την αδυναμία του να ενταχθεί και να βρει θέση στο σημερινό πολιτιστικό γίγνεσθαι.Το πρόβλημα αφορά μόνο τον ίδιο, όχι το σύνολο – εγώ π.χ. μένω σε μια μικρή ευρωπαϊκή πόλη και έχω σε ακτίνα 1 ώρας με το αυτοκίνητο 3 όπερες που ανεβάζουν εξαιρετικές παραστάσεις, 2 τουλάχιστον καλές (έως πολύ καλές) ορχήστρες (δεν μιλάω για όσες προσκαλούνται) και δεν ξέρω και εγώ πόσα θέατρα και παραστάσεις.Η ροκ-ποπ σκηνή είναι ζωντανή (ιδίως το καλοκαίρι με τις πολλές συναυλίες), μπορείς να ακούσεις αξιόλογη τζαζ.Ο τύπος – και ιδιαίτερα τα περιοδικά – είναι υψηλότατου επιπέδου και σε ποσότητα τέτοια που δεν μπορώ να τα καταναλώσω όλα.Πού είδε ο Μικρούτσικος κατάρρευση του πολιτισμού στην Ευρώπη λόγω του καπιταλισμού – ένας Θεός ξέρει...
Το κερασάκι στην τούρτα είναι βέβαια το εξής:
Αλλά βεβαίως το μεγάλο βάρος πρέπει να το αναλάβει η πολιτεία και θεσμοί που εξαρτώνται από αυτήν. Το έντεχνο νεοελληνικό τραγούδι πρέπει να κηρυχθεί προστατευόμενο είδος, έτσι όπως -έστω ελλιπώς- γίνεται με τον σοβαρό κινηματογράφο, το σοβαρό θέατρο, τα μουσεία,
Επιβεβαιώνοντας το γνωστό αξίωμα – όποιος αρχίζει κατηγορώντας τον καπιταλισμό, καταλήγει να απαιτεί χρήματα από τον φορολογούμενο – λέει το πραγματικά απίστευτο ότι το έντεχνο πρέπει να κηρυχθεί προστατευόμενο είδος.
Σε κάθε περίπτωση πάντως, πρέπει να πούμε ότι το κράτος εκτός από το να υποστηρίζει το σοβαρό θέατρο και κινηματογράφο (!!) , υποστηρίζει και την σοβαρή μουσική, δηλ. έχουμε κρατική ορχήστρα, λυρική σκηνή κτλ.
Το γιατί πρέπει να θεωρούμε πολιτιστικό θεσμό άξιο προστασίας τον Αλκίνοο Ιωαννίδη και τον Λουδοβίκο των Ανωγείων είναι κάτι που ειλικρινά δεν μπορώ να καταλάβω.
‘Οταν ο λαός δεν είναι διατεθιμένος να χρηματοδοτήσει οικειοθελώς το έντεχνο, τότε τον αναγκάζουμε να το κάνει μέσω της φορολογίας.
Είναι και αυτό μια δημοκρατική κατάκτηση...
ΥΓ.Τ ο άρθρο: http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_1_25/05/2008_270921
4 σχόλια:
Σε πολύ γενικές γραμμές συμφωνώ με όσα γράφεις και θεωρώ αστεία τα περί έντεχνου του Μικρούτσικου. Όμως:
- Ο Μ. έχει δίκιο στον απόλυτο ευτελισμό της τηλεόρασης, που τη θεωρώ βόθρο. Χωρίς να είναι κανείς υποχρεωμένος να "προστατεύσει" το όποιο έντεχνο, συμφωνώ στο ότι η τηλ. δείχνει απόλυτα μουσικά σκουπίδια (με αποκορύφωμα το "εθνικής υπερηφάνειας" θέμα Γιουροβίζιον). Δεν έχω κανένα δίσκο του Αλκίνοου ούτε με ενδιαφέρει, όμως τον προτιμώ από την Καλομοίρα και τη Θώδη.
- Στα περί καπιταλισμού (ξεχνώντας τις όποιες θέσεις του Μ.), ναι, πιστεύω κι εγώ ότι βιώνουμε έναν άγριο καπιταλισμό, που, πολύ απλά, βρήκε ευκαιρία να πάρει πίσω όσα κατακτήθηκαν στις δεκαετίες 60 και 70. Το 45ωρο πρακτικά πάει περίπατο, οι απεργίες στις ιδιωτικές τράπεζες π.χ. είναι αδιανόητες και γενικά το "κράτος πρόνοιας" (που έχει επινοηθεί από τη δεκαετία του 30 περίπου από τον ίδιο τον καπιταλισμό) απομακρύνεται όλο και περισσότερο. Ξαναλέω, ολα αυτά ανεξάρτητα από τις θέσεις του Μ.
Όσο για "πολιτιστική κρίση" η Ελλάδα περνά σίγουρα τέτοια. Σε παγκόσμιο επίπεδο όμως, το πράγμα σηκώνει μεγάλη συζήτηση. Σίγουρα τα πράγματα δεν είναι ουτε ρόδινα ούτε μαύρα. Αν θέλεις το συζητάμε προσεχώς λεπτομερέστερα.
Vandimir
Για τηλεόραση και Γιουροβίζιον έχεις 100% δίκιο, είναι εντελώς ξεφτίλα.
Δεν νομίζω όμως ότι συνδέεται με τον καπιταλισμό - χώρες με οικονομίες πολύ πιο φιλελεύθερες από την ελληνική (π.χ. Ελβετία, Γερμανία) έχουν ποιοτική τηλεόραση.
Σχετικά με τον καπιταλισμό:
Στην Ελλάδα νομίζω ότι βιώνουμε έναν άγριο κρατικισμό πολύ περισσότερο από έναν άγριο καπιταλισμό.
Και μια διόρθωση (με επιφύλαξη):
Οι πρώτες απόπειρες κράτους πρόνοιας ανάγονται νομίζω στην αυτοκρατορική γερμανία του Μπίσμαρκ.
Πάντως το θέμα είναι ενδιαφέρον, έχω σκοπό να κάνω κάποια ποστ σχετικά.
Θα χαρώ να ακούσω την άποψη σου!
Ούτε εγώ συνέδεσα την Τν με τον καπιταλισμό. Είπα απλώς ότι σ' αυτό το σημείο, το τι δηλ. αυτή προβάλλει, έχει δίκιο ο Μ.
Ο κρατικισμός στην Ελλάδα δεν είναι ακριβώς άγριος. Είναι ανίκανος και διεφθαρμένος. Και, επί πλέον, με ένα τεράστιο μπαράζ αποκρατικοποιήσεων, μειώνεται τα τελευταία χρόνια (όχι βέβαια ότι πάψαμε να είμαστε τελευταίοι στην Ευρώπη).
Οι παρατηρήσεις μου περί άγριου καπιταλισμού αφορούν στο διεθνές τοπίο και όχι μόνο στο ελληνικό. Και, όσον αφορά τον κρατικισμό που έλεγες, το πρόβλημά μου δεν είναι ότι οι δημόσιοι υπάλληλοι σχολάνε στις 2.30 ό,τι και να γίνει. Πολύ καλά κάνουν και μακάρι και οι ιδιωτικοί να έκαναν ακριβώς το ίδιο. Το πρόβλημα είναι ότι είναι άχρηστοι, λουφαδόροι, αγενείς και πολλά άλλα μέσα στο δοσμένο αυτό 7ωρο ή 8ωρο ή όσο είναι τέλος πάντων. Η λύση για μένα δεν είναι να καταργήσεις το διεφθαρμένο δημόσιο αντικαθιστώντας το με ιδιωτικά συμφάεροντα, αλλά να κόψεις το κεφάλι σου ως κυβέρνηση να βελτιώσεις το υπάρχον δημόσιο, να το κάνεις να λειτουργεί ρολόι, ακόμα κι αν συγκρουστείς με τον κάθε μαλάκα εκεί μέσα. Και χωρίς να φοβάσαι τις απώλειες ψήφων...
Και μη μου πεις ότι αυτό δεν γίνεται. Τόλμησε να το προσπαθήσει ποτέ κανείς στην Ελλάδα;
Πρέπει να διαχωρίσουμε το τι συμβαίνει στην Ελλάδα και τι στον κόσμο.
Τα περισσότερα προβλήματα της χώρας οφείλονται στο τούρκικου στυλ κράτος και στην βαλκανική νοοτροπία, όχι στο ΔΝΤ, τον καπιταλισμό κτλ - ποιος καπιταλισμός δηλαδή που ούτε κτηματολόγιο και σοβαρές εθνικές οδούς δεν έχουμε...
Σε διεθνές επιπέδο τώρα, τι να σου πω, η συζήτηση είναι μεγάλη.
Από την εμπειρία μου (εργάζομαι στην Γερμανία) και από διηγήσεις φίλων από αμερική και ευρώπη, μπορώ να σου πω ότι σε γενικές γραμμές ένας μεσο/μίκροαστός στην καπιταλιστική Δύση:
- βρίσκει δουλειά πιο εύκολα και σίγουρα χωρίς να παρακαλάει
- παίρνει καλά λεφτά (σε γενικές γραμμές)
- έχει καλύτερο επίπεδο ζωής.
σε σχέση με τον αντίστοιχο έλληνα.
Υπάρχουν και γκρίνιες/κριτική, άλλες φορές εύλογη, άλλες όχι - πάντως σίγουρα καμμία σχέση με αυτά που κατά καιρούς διαβάζω σε ελληνικές εφημερίδες που δεν έχουν καμμία επαφή με τον έξω κόσμο και συνήθως προβάλλουν τις ελληνικές πατέντες και παπατζιλίκια σε οικονομίες και κοινωνίες πολύ διαφορετικές.
Τέλος αυτό που είπα για το κράτος δεν αφορά μόνο τους δ.υ. ,αλλά την γενικότερη δράση και τις στρεβλώσεις που προκαλέι στην οικονομία.
Π.χ. μοιράζει κρατικές διαφημίσεις σε ΜΜΕ της πλάκας στα οποία καμμία νορμάλ επιχείρηση δεν θα διαφημιζόταν, δίνει έργα με αναθέσεις σε επιχειρηματίες που χωρίς αυτήν την εύνοια δεν θα είχαν ελπίδες στην αγορά κτλ...
Δημοσίευση σχολίου