O ξένος

For millions of years mankind lived just like the animals
Then something happenend which unleashed the power of our imagination
We learned to talk



Τι διαφοροποιεί τον άνθρωπο από τα υπόλοιπα ζώα;

Ο λόγος, απάντησαν οι αρχαίοι έλληνες.

Εκτός από τους στίχους που διαβάσατε, υπάρχει μια ακόμα εξαιρετική παρουσίαση αυτής της άποψης σε μια σπουδαία ταινία επιστημονικής φαντασίας της δεκαετίας του '60: Μέσα σε ένα άμορφο και αφιλόξενο προϊστορικό περιβάλλον, εμφανίζεται στον (πιθηκ-)άνθρωπο ο οβελίσκος με το αυστηρό γεωμετρικό σχήμα του και από τότε αρχίζει η ανθρώπινη περιπέτεια.

Πιστεύω όμως ότι η ιστορία δεν δικαίωσε τους αρχαίους έλληνες: ο λόγος χαρακτηρίζει λίγους ανθρώπους, τους περισσότερους τους χαρακτηρίζει η απουσία του μάλλον παρά η παρουσία του.





Έχω βρει μια καλύτερη απάντηση στο ερώτημα:

Τον άνθρωπο χαρακτηρίζει η ιδιότητά του να είναι ξένος

Ποιος είναι ξένος όμως; Τι σημαίνει η λέξη;

Με μια πρώτη ματιά, ξένο αποκαλεί μια ομάδα κάθε άνθρωπο που δεν ανήκει σε αυτήν.Π.χ. οι έλληνες αποκαλούμε ξένους όσους δεν είναι έλληνες, οι κρητικοί όσους δεν είναι κρητικοί κτλ.

Αποκαλούν όμως οι οπαδοί του Παναθηναϊκού τους οπαδούς του Ολυμπιακού "ξένους"; Οι χριστιανοί τους μουσουλμάνους;

Όχι, γιατί μοιράζονται τους ίδιους κώδικες.

Ξένος τελικά είναι αυτός με τον οποίο δεν μπορούμε να επικοινωνήσουμε, δεν μοιραζόμαστε τους ίδιους κώδικες.

Ξένος ο αθηναίος εκατομμυριούχος για τον αγρότη στην ορεινή πελοπόννησο.

Αυτός είναι νομίζω ένας ικανοποιητικός ορισμός, για τα λεξικά ίσως.

Υπάρχει όμως και ένας άλλος ξένος, ο τραγικός ξένος - ο άνθρωπος.

Είναι αυτός που μοιράζεται τους ίδιους κώδικες με τους άλλους, αλλά δεν επικοινωνεί μαζί τους.

Αυτός που καταλαβαίνει τους άλλους, αλλά οι άλλοι δεν καταλαβαίνουν αυτόν.

Είναι αυτός που μπορεί να επικοινωνήσει, αλλά δεν το κάνει.

Ή μάλλον το έκανε, χωρίς όμως να πάρει απάντηση πέρα μιας τυπικής συγκατάβασης.

Αυτή η οδύνη τον οδηγεί στην σιωπή - στην σιωπή του να μιλάς μόνο για τα καθημερινά.

Δεν πρέπει πάντως να συγχέουμε τον τραγικό ξένο με την μοναξία - να θεωρούμε δηλ. ότι ο ξένος νιώθει απαραίτητα μοναξία.

Όσοι είχαν την τύχη (ή την ειρωνεία της τύχης) να μεγαλώσουν σε οικογένεια που τους έδειξε αγάπη γνωρίζουν ότι μπορεί να είσαι ξένος ανάμεσα σε ανθρώπους που αγαπάς και σε αγαπάνε.

Μόνο με μια έννοια μπορούμε να συνδέσουμε τον ξένο: με τον έρωτα.

Τον έρωτα γεννά η (υποτιθέμενη;) μοναδικότητα.

Προϋπόθεση αυτής είναι όμως το να νιώθεις ξένος.

Οι ερωτευμένοι υπερβαίνουν τους υφιστάμενους κώδικες, τους τετριμμένους - φτιάχνουν άλλους, με πρώτη ύλη αυτά που με τον συνηθισμένο κώδικα πέρασαν απαρατήρητα. (ερωτεύομαι σημαίνει παρατηρώ).

Έρωτας λοιπόν, όχι αγάπη.